उन्हाळा म्हणजे आंब्याचा सिझन! आणि आंब्याचा सिझन म्हणजे आपल्याला आठवतं ते आजीचं लोणचं. चला, आपण ही पारंपरिक आंब्याचे लोणचे रेसिपी घरीच करून पाहूया.
साहित्य – या गोष्टी लागतील
- कच्चे आंबट आंबे – 5 मध्यम आकाराचे
- मोहरी – 4 टेबलस्पून
- मेथी – 2 टेबलस्पून
- लाल तिखट – 3 टेबलस्पून
- हळद – 1 टेबलस्पून
- मीठ – 4 टेबलस्पून
- हिंग – ½ टीस्पून
- मोहरीचे तेल – 1 कप
- काचेची बरणी – कोरडी व स्वच्छ
पहिलं पाऊल – आंब्यांची योग्य निवड
तुमचं लोणचं चविष्ट व्हायचं असेल, तर योग्य आंबे निवडणं खूप महत्त्वाचं आहे.
टीप: घट्ट, रस न येणारे आणि आंबट चव असलेले आंबे वापरावेत.
आंब्याचं कापणं व प्राथमिक प्रक्रिया
- आंबे स्वच्छ धुऊन पुसून घ्या.
- त्याचे सालीसकट छोटे तुकडे करा.
- एका मोठ्या परातीत हे तुकडे ठेवा.
- त्यात मीठ, हळद आणि हिंग टाका.
- नीट मिसळून ते झाकून ठेवा – 2 तास.
खास मसाला तयार करण्याची पद्धत
- कोरड्या तव्यावर मोहरी आणि मेथी भाजा.
- थंड झाल्यावर त्यांना दरदरित वाटा.
- त्यात लाल तिखट मिसळा.
- तयार मसाल्याचा सुवास अप्रतिम लागेल.
तेल गरम करून थंड करा
- एका कढईत मोहरीचं तेल गरम करा.
- त्यात हिंग टाका.
- तेल पूर्ण थंड झाल्यावरच लोणच्यावर ओता.
लोणचं मिसळण्याची पद्धत
- आंब्याच्या तुकड्यांमध्ये तयार मसाला टाका.
- थंड झालेलं तेल ओता.
- नीट मिसळून सगळं कोरड्या बरणीत टाका.
- झाकण घट्ट बंद करा.
- 3–4 दिवस उन्हात ठेवा.
- रोज हलवायचं विसरू नका.
महत्त्वाच्या टिप्स – अधिक टिकण्यासाठी
- सर्व साहित्य कोरडं असावं.
- बरणी काचाचीच वापरा.
- लोणचं नेहमी तेलाखाली राहिलं पाहिजे.
- योग्य पद्धतीनं केल्यास लोणचं 6 महिन्यांपर्यंत टिकतं.
स्मरणरंजन – लोणचं आणि आठवणी
आंब्याचं लोणचं केवळ एक रेसिपी नाही – ती आठवण आहे. घरातला एखादा कोपरा, जिथं बरणी ठेवलेली असते. आजी किंवा आई दररोज ती बरणी उघडतात, हळूवार ढवळतात आणि पुन्हा जपून झाकून ठेवतात. हे लोणचं जेव्हा एका तुकड्याबरोबर भाकरीवर येतं, तेव्हा त्या एका घासात सगळं घर आठवतं – त्यातलं प्रेम, माया आणि चव.
निष्कर्ष
ही आंब्याचे लोणचे रेसिपी पारंपरिक आहे, पण अजूनही प्रत्येक घरात तेवढंच प्रिय आहे. अगदी सहज मिळणाऱ्या साहित्यातून तुम्हीही घरच्या घरी पारंपरिक पद्धतीनं लोणचं तयार करू शकता. योग्य काळजी घेतल्यास आणि योग्य प्रमाणात तेल, मसाला, मीठ वापरल्यास हे लोणचं सहा महिन्यांपेक्षा जास्त काळ टिकू शकतं.
तर यंदाच्या उन्हाळ्यात तुम्हीही ही लोणचं रेसिपी नक्की करून बघा आणि घरात पारंपरिक चव जपून ठेवा.